Je wil nog één keer je badkamer renoveren voordat je met pensioen gaat, zodat je lang in je huis kunt blijven wonen. Wat is dan slim om te doen? Maak je badkamer toekomstbestendig! Dan hoef je je nergens meer zorgen over te maken. Ook niet als je eventueel slecht ter been raakt. In dit artikel leg ik je uit wat voor mogelijkheden je hebt.
Als we het over toekomstbestendig hebben, dan denken we al gauw aan senioren met fysieke ongemakken. Je kunt net niet ver genoeg bukken, hebt wat sneller ondersteuning nodig dan vroeger. Veel 65-plussers krijgen hier een keer mee te maken.
Maar ook als je nog geen 65 bent, kun je onverwacht in een situatie terechtkomen waarin je minder goed ter been of beperkt bent.
Met een toekomstbestendige badkamer is de kans veel groter dat je ‘gewoon’ in je huis kunt blijven wonen, zelfs als je minder flexibel bent dan vroeger.
Je kunt daarom beter op tijd hierover nadenken dan een badkamerrenovatie laten doen als het eigenlijk al te laat is. Dat komt bovendien vaak op een moment dat je er ‘eigenlijk’ geen budget voor hebt.
Daarnaast is een badkamerrenovatie die aan de onderstaande dingen voldoet niet binnen een dag geregeld. Dus denk er op tijd over na en plan vooruit.
Laten we de mogelijkheden maar eens kijken. Het zijn er meer dan je denkt!
Veiligheidsmaatregelen voor een toekomstbestendige badkamer
Er zijn verschillende veiligheidsmaatregelen die je badkamer toekomstbestendig maken. Die maatregelen zijn betrekkelijk eenvoudig door te voeren en minimaliseren het risico op vallen en andere ongelukken. Hier zijn de belangrijkste maatregelen:
-
Antislipvloer: zorg ervoor dat de badkamervloer antislip is. Dit kan door een antisliptegel (zie beneden) te gebruiken. Een gladde vloer kan bij natheid gevaarlijk zijn.
-
Gelijkvloerse inloopdouche: een gelijkvloerse inloopdouche betekent dat je niet over de rand van de douche moet stappen, zoals bij een douchebak. Want daarbij kun je gemakkelijk je evenwicht verliezen. Een vlakke douchevloer zonder drempels is daarom aan te bevelen.
-
Handgrepen en steunen: installeer stevige handgrepen en beugelsin de douche en rondom het toilet. Zo kun je je eenvoudig vasthouden. Ook kan het helpen bij het opstaan en gaan zitten.
-
Douchezitje: een douchezitje kan nuttig zijn als je langere tijd staan moeilijk vindt of niet goed ter been bent. Het geeft je een plek om te rusten tijdens het douchen. Denk hierbij aan een krukje, klapstoel of een gemetseld/betegeld bankje.
-
Verlichting: zorg voor voldoende verlichting in de badkamer om de zichtbaarheid te vergroten en de kans op struikelen te verminderen. Installeer bijvoorbeeld extra plafondverlichting (zoals spotjes) of wandlampen en gebruik heldere lampen en richt ze op de wastafel, het toilet en de douche.
-
Verwijder obstakels: zorg ervoor dat er geen losse tapijten, handdoeken of andere obstakels op de vloer liggen die het risico op struikelen kunnen vergroten. Ben je bang voor een koude vloer zonder badmatjes? Dan is een elektrische vloerverwarming een uitstekende oplossing, deze zorgt ervoor dat de tegels niet koud aanvoelen en verwarmd ook deels de ruimte.
-
Temperatuurregeling: let erop dat je de watertemperatuur goed kunt regelen om verbranding of onderkoeling te voorkomen. Een goede oplossing daarvoor is een thermostaatkraan. Die kun je met één simpele beweging op de juiste temperatuur zetten. Dit in tegenstelling tot een handmengkraan welke je zelf moet mengen met 2 knoppen.
-
Maak de badkamer onderhoudsarm: je kunt op een aantal manieren ervoor zorgen dat je badkamer onderhoudsarm wordt. Hier zijn enkele tips:
-
Mijd matzwarte badkamerkranen omdat je die (veel) vaker moet schoonmaken. Dit omdat je hierop eerder kalk en zeepresten ziet, bijvoorbeeld. Deze soort kranen zijn vaak ook erg krasgevoelig.
-
Ga voor een badkamer met zo min mogelijk voegnaden
-
Gebruik gerectificeerde tegels (maatvast gemaakt en rechte zijkanten). Die kun je namelijk met voegen verwerken van minimaal 2 mm breed in plaats van de standaard 5 mm.
Antisliptegels voor in de badkamer
Zoals hierboven al aangegeven is een antisliptegel een uitstekende manier om te voorkomen dat je uitglijdt in je badkamer. Er zijn verschillende soorten antisliptegels verkrijgbaar. Die hebben een zogenaamde R11-waarde.
-
Keramische antisliptegels: deze tegels zijn gemaakt van keramisch materiaal en hebben een ruwere oppervlakteafwerking, wat zorgt voor meer grip en minder kans op uitglijden.
-
Porcellanato-antisliptegels: dit zijn keramische tegels met een hoge dichtheid en een robuuste, poreuze afwerking die zorgt voor extra grip en duurzaamheid.
-
Natuursteen antisliptegels: deze tegels zijn gemaakt van natuurlijk steenmateriaal zoals graniet, marmer of leisteen en hebben een ruwe, natuurlijke afwerking die grip biedt en de kans op uitglijden vermindert.
Je kunt ook kleine reguliere tegels gebruiken. Met klein-formaat-tegels heb je meer voegen in je badkamervloer en dat geeft een antislipwerking. Wel is het goed te weten dat dit meer poetswerk betekent en dat je met kleine tegels een grotere kans hebt op lekkages door het vele voegwerk.
De R-waarde van tegels
Bij het uitzoeken van een antisliptegel is het goed wat te weten over de zogeheten R-waarde van tegels.
De R-waarde van een badkamertegel is een maatstaf voor de antislip-eigenschappen van de tegel. Het is een indicatie van de ‘wrijvingscoëfficiënt’ van de tegel en geeft aan hoe goed de tegel bestand is tegen uitglijden en vallen.
Het belangrijkste voor jou om te weten is hoe hoger de R-waarde, hoe beter de antislip-eigenschappen van de tegel.
Een veel voorkomende R-waarde is R11. Hieronder leg ik kort uit wat die waarde betekent.
Misschien is het wat (al) te technisch, maar bij een R11-waarde heeft de tegel een wrijvingscoëfficiënt van minimaal 0,42 en kan die een maximale helling aan van 19 graden voordat er uitglijdrisico’s optreden.
Deze waarde wordt vaak aanbevolen voor vloeren in natte ruimtes zoals badkamers dus. Dit omdat ze voldoende grip bieden op natte ondergronden en daardoor slipongelukken kunnen voorkomen.
Verder is het belangrijk om te onthouden dat niet alleen de R-waarde de antislip-eigenschappen van een tegel bepaalt. Andere factoren kunnen daar ook aan bijdragen. Dat zijn bijvoorbeeld het materiaal van de tegel en de textuur van het oppervlak.
Wil je precies weten wat in jouw situatie het beste past, dan is het aan te raden om professioneel advies te vragen. Badkamerwinkel aan Huis kan je daarbij helpen!
Hoe maak je je badkamer rolstoeltoegankelijk?
Voor een toekomstbestendige badkamer is het aan te raden om hem rolstoelbestendig te maken, mocht je onverhoopt ooit in een rolstoel terechtkomen of een rollator nodig hebben.
Om een badkamer rolstoeltoegankelijk te maken, moet je rekening houden met een aantal factoren. Behalve dat je de badkamer het beste installeert op de begane grond, is er nog een aantal zaken waarop je moet letten. Ik heb ze hieronder voor je opgesomd.
-
De breedte van de deur: de deur van de badkamer moet breed genoeg zijn om ruimte te bieden voor een rolstoelgebruiker om comfortabel doorheen te rijden. Daarvoor zou de deur minstens 90 centimeter breed moeten zijn.
-
De draairichting van de deur: let op de draairichting van de deur om ervoor te zorgen dat er voldoende manoeuvreerruimte is voor een rolstoelgebruiker. Het kan nodig zijn om de deur om te draaien of een schuifdeur te installeren om meer ruimte te creëren.
-
Voldoende manoeuvreerruimte: het is belangrijk om ervoor te zorgen dat er voldoende manoeuvreerruimte is in de badkamer zodat een rolstoelgebruiker zich goed kan verplaatsen. Hiervoor moet je badkamer ruim genoeg zijn en de inloopdouche voldoende instapruimte/ doorloop hebben.
-
Gelijkvloerse douchevloer: een inloopdouche met een lage instap is belangrijk om te voorkomen dat een rolstoelgebruiker over de rand van de douche moet rijden en uit de rolstoel moet stappen. Daarom is een vlakke douchevloer zonder drempels ook aan te bevelen. Hierbij adviseer ik om met tegels te werken en niet met een vlakke douchebak. Dit aangezien die kan scheuren bij het gebruik van een rolstoel.
-
Stevige handgrepen en beugels: installeer stevige handgrepen en beugels in de douche en rondom het toilet om je aan vast te kunnen houden. Dit kan je als roelstoelgebruiker helpen bij het opstaan en gaan zitten. Tip: neem eventueel opklapbare beugels om meer manoeuvreerruimte te creëren.
-
Douchezitje: een douchezitje kan nuttig zijn als je als rolstoelgebruiker langere tijd staan (als je dat nog kunt) moeilijk vindt. Het geeft je een plek om te rusten tijdens het douchen. Denk hierbij aan krukje, klapstoel of gemetseld/betegeld bankje.
-
Toiletpot: het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de toiletpot op de juiste hoogte staat, zodat je als rolstoelgebruiker er gemakkelijk op kunt zitten en weer kunt opstaan. Het kan nodig zijn om een verhoogde toiletpot te installeren of een opklapbare steun aan te brengen.
-
Verwijder obstakels: zorg ervoor dat er geen losse tapijten, handdoeken of andere obstakels op de vloer liggen die de rolstoel in de weg liggen of staan.
Overigens is het goed om te weten dat nieuwbouwhuizen en -appartementen in Nederland levensloopbestendig worden opgeleverd. Dat betekent dat je er je hele leven kunt blijven wonen, ook als je slecht ter been raakt of in een rolstoel belandt.
Zo zijn deuren in huizen van tegenwoordig dusdanig breed (minimaal 90 centimeter) dat je er met een rolstoel zonder problemen doorheen kunt. In huizen van voor de eeuwwisseling is dat vaak niet het geval.
Hoe hoog moet de wastafel staan in een toekomstbestendige badkamer?
De hoogte van de wastafel in een seniorenbadkamer hangt af van de lengte en de voorkeuren van de persoon die de badkamer gebruikt.
Over het algemeen wordt aanbevolen dat de wastafel tussen de 80 en 85 centimeter hoog is, gemeten vanaf de vloer tot aan de bovenkant van de wastafel.
De nieuwe standaard is 90 centimeter aan de bovenkant van de wastafel, maar als je in een rolstoel zit is dit te hoog. Er zijn speciale wastafels voor rolstoelgebruikers waar je met de rolstoel onder kunt rijden. Deze zijn wel altijd zonder bergruimte eronder.
Een hogere wastafel maakt het voor senioren gemakkelijker om rechtop te staan en comfortabel te gebruiken zonder te hoeven bukken. Het is ook belangrijk om rekening te houden met de diepte van de wastafel om ervoor te zorgen dat die je voldoende ruimte biedt voor het wassen van je handen en gezicht.
Daarnaast kan het installeren van een in hoogte verstelbare wastafel een goede optie zijn voor senioren, zodat ze de hoogte kunnen aanpassen aan hun behoeften.
Wat als ik in een rolstoel zit of later in een rolstoel beland?
In een badkamer voor rolstoelgebruikers is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de wastafel op de juiste hoogte is geplaatst, zodat rolstoelgebruikers er gemakkelijk toegang toe hebben.
Over het algemeen wordt aanbevolen dat de wastafel zich op een hoogte van ongeveer 70 centimeter boven de vloer bevindt, gemeten vanaf de vloer tot aan de bovenkant van de wastafel.
De exacte hoogte kan afhangen van de individuele behoeften en voorkeuren van de gebruiker, net zoals van de grootte van de rolstoel en de afstand tussen de rolstoel en de wastafel.
Het kan nuttig zijn om de wastafel te laten aanpassen aan je behoeften door hem op maat te laten maken of door het gebruik van een in hoogte verstelbare wastafel (Viega maakt deze bijvoorbeeld).
Het is ook belangrijk om rekening te houden met de diepte van de wastafel en ervoor te zorgen dat die voldoende ruimte biedt voor het wassen van handen en gezicht.
Het installeren van een wastafel met een uitsparing aan de onderkant kan de toegankelijkheid voor rolstoelgebruikers verder verbeteren.
Welke toekomstbestendige toiletvoorzieningen zijn er?
Er zijn verschillende toiletvoorzieningen die speciaal zijn ontworpen om tegemoet te komen aan de behoeften van senioren. Hier zijn een aantal voorbeelden:
-
Verhoogde toiletten: deze toiletten zijn hoger dan standaard toiletten, zodat het gemakkelijker is om te gaan zitten en op te staan. Je kunt ze kopen als een verhoogde toiletzitting of als een compleet toilet. Dit zijn vaak staande toiletpotten in bestaande huizen. Heb je een hangtoilet, dan kun je ook ervoor kiezen het reservoir wat hoger te plaatsen zodat toiletpot ook hoger komt te hangen.
-
Opklapbare toiletbeugels: dit zijn beugels die aan de muur zijn bevestigd en die je kunt opklappen wanneer je ze niet gebruikt. Ze bieden extra ondersteuning bij het gaan zitten en opstaan.
-
In hoogte verstelbare toiletbeugels: deze beugels kun je aanpassen aan jouw behoeften. Ook kun je ze op verschillende hoogtes instellen om extra ondersteuning te bieden.
-
Elektrisch verstelbare toiletten: deze toiletten kun je aanpassen aan je behoeften met behulp van een afstandsbediening. Je kunt ze verhogen of verlagen en hebben soms extra functies zoals verwarming en reiniging.
-
Douche-wc: deze toiletten hebben een ingebouwde bidetfunctie die je kunt gebruiken voor het reinigen na gebruik. Dit kan vooral handig zijn voor senioren die moeilijk hun achterkant kunnen bereiken of die extra hulp nodig hebben bij het reinigen.
Je kunt hiervoor een volledige set aanschaffen, bestaande uit toiletpot, sproeier en deksel. Je kunt ook je huidige toiletpot ombouwen door middel van een nieuwe zitting met ingebouwde bidetfunctie. De meest luxe modellen hebben ook nog een föhn ingebouwd om na het wassen droog te blazen.
Welke toilethoogte is comfortabel voor een rolstoelgebruiker?
De ideale toilethoogte voor rolstoelgebruikers varieert afhankelijk van je behoeften en voorkeuren. Over het algemeen is het aan te bevelen dat de toilethoogte tussen de 46 en 50 centimeter boven de vloer ligt, gemeten vanaf de vloer tot de bovenkant van de toiletpot.
Het is belangrijk om rekening te houden met de grootte en hoogte van de rolstoel, omdat die van invloed kan zijn op de optimale hoogte van het toilet.
Sommige rolstoelgebruikers geven de voorkeur aan een iets hogere toilethoogte om het gemakkelijker te maken om op te staan, terwijl anderen de voorkeur geven aan een lagere toilethoogte voor meer stabiliteit en balans tijdens het zitten.
Verhoogde toiletzittingen zijn er in verschillende hoogtes en maten om aan je behoeften te voldoen. De Geberit One-toiletpot is hiervan een mooi voorbeeld. Die kun je drie centimeter hoger monteren dan gebruikelijk is.
